We leven, zoals Jan Rotmans het zo treffend omschrijft, niet alleen in een tijdperk van veranderingen, maar met name in een verandering van tijdperk. Transitie, en daarmee alle bijbehorende processen, is aan de orde van de dag. En dat is ook nodig! Oude vormen, van organisatie of anderszins, hebben veelal hun houdbaarheidsdatum bereikt. Er gaat van alles schuren en wringen en wie bereid is de signalen serieus te nemen gaat op zoek naar een nieuwe vorm die beter bij deze tijd en deze omstandigheden past. Een tijd die nogal complex kan zijn, met een veelheid aan vraagstukken die ook nog eens allemaal verband met elkaar kunnen hebben. Het wordt ons bepaald niet makkelijk gemaakt.
De oproep tot verandering kunnen wij op verschillende niveaus ervaren. Het kan zijn dat we in onze persoonlijke situatie, privé of in ons werk, het gevoel hebben dat iets niet meer ‘klopt’. Of we willen of niet, dat roept spanning bij ons op. En die spanning geeft ons, meestal via ons lijf, precies de nodige signalen dat we ergens aandacht aan moeten besteden en bij moeten sturen. Gek genoeg is dat vaak een proces dat behoorlijk tegen onze ratio ingaat. Ons hoofd vindt het vaak in eerste instantie verstandiger om niet al te veel te ‘voelen’, voelen staat immers van oudsher onze actie-capaciteit, ons vermogen tot vechten of vluchten, in de weg. En op de korte termijn is dit misschien ook niet zo’n gekke gedachte, maar op de lange termijn kan het vrij desastreus uitwerken.
We gaan steeds meer achter de feiten aan lopen, raken de verbinding met de werkelijkheid en de regie daarover langzaamaan kwijt. Soms dringt dit besef ineens tot ons door, maar is het proces al veel langer gaande. In organisaties vindt een soortgelijk fenomeen plaats. Elke vorm van organisatie heeft zijn levenscyclus, met een periode van opbouw, sterke groei, stabilisatie, maar ook van afbraak. Daar is niets mis mee, het is zelfs heel gezond en natuurlijk, het hoort bij onze evolutie. Er ontstaat alleen vaak verwarring omdat de eerste tekenen van afbraak voor de opmerkzamen onder ons al zichtbaar, en vooral voelbaar, worden terwijl alles nog in sterk opgaande lijn lijkt te gaan. Op dat moment ontstaat er een verschil in perceptie tussen de meer conservatieven en de vernieuwers, ook wel change-agents genoemd. Iedereen handelt in een dergelijke periode met de beste intenties, maar vaak in totaal tegenovergestelde richting. Het resultaat is over het algemeen een periode van chaos. En ook die chaos is, ook al voelt het voor veel mensen uitermate ongemakkelijk, een natuurlijke en misschien zelfs noodzakelijke fase.
Een oude vorm moet eerst uit elkaar vallen om ruimte te scheppen voor nieuwe vormen om te ontstaan. Ook in de maatschappij in zijn geheel zien we dit principe terug. We lijken van de ene crisis in de andere te rollen. Diezelfde crisis vraagt echter van ons om ons te herbezinnen en de organisatie van onze zorg, onze financiën, ons onderwijs, onze politiek, onze natuur, etc. opnieuw uit te vinden, zodat we er weer jaren mee vooruit kunnen op een manier die gezond voor ons is.
Aan de chaotische omstandigheden van dit tijdsgewricht te zien zitten we in een fase van de life-cycle waarin oude vormen uitgewerkt raken. Maar we nog niet duidelijk voor ogen hebben hoe het er dan wel uit moet gaan zien, laat staan hoe we dat concreet moeten aanpakken.
Dit kan leiden tot persoonlijke vragen of tot de vraag hoe wij anderen het beste kunnen beïnvloeden om tot een constructieve beweging te komen. Het eerste gaat vooral over persoonlijk leiderschap, het laatste over leiderschap wat gevraagd wordt in een team, project, organisatie, e.d. Ook kan het een combinatie van beide zijn.
Leiderschap gaat hoe dan ook niet over ‘de baas zijn’. Het gaat veel meer over het, als een van de eersten, durven inzetten van een beweging, waardoor anderen het vertrouwen en de inspiratie krijgen om die beweging te kunnen volgen. Er zijn dus leiders en er zijn volgers, en elk domein, hoe groot of klein ook heeft beide rollen nodig. Om als een van de eersten op te staan en iets nieuws te beginnen of te verkondigen vereist lef, vereist het durven pakken van ruimte, vereist enig vertrouwen in jezelf, maar vooral het besluit om trouw te zijn aan jezelf, aan dat wat je belangrijk vindt. Of dit nu geldt voor je eigen leven of voor een hele organisatie.
Het vereist de moed om authentiek te zijn, ook als je daar niet direct veel applaus mee oogst. Vanuit dat onvoorwaardelijk vertrouwen, die verbinding met jouw waarden, ontdek je de ruimte om je creativiteit te laten ontstaan, je potentieel volledig aan te boren. Alle nodige informatie komt tot je beschikking, je boort bronnen aan die je tot nu toe misschien niet kende. Ook ontdek je wat er voor nodig is om werkelijk verbinding te leggen met degenen die je graag mee wil krijgen en waar je tot nu toe misschien veel weerstand en belemmering ervaart.
Misschien wil je jouw leiderschap, persoonlijk of verbonden aan een project, meer ontwikkelen. Misschien wil je binnen je organisatie iets tot stand brengen, een project wat daadwerkelijk iets bij gaat dragen, maar heb je nog geen idee waar te beginnen, of waar het precies naast toe moet. In dergelijke situaties kan je je nogal alleen voelen, terwijl je het niet alleen hoeft te doen. Je, onder professionele begeleiding, laten ondersteunen en inspireren door anderen die op dezelfde golflengte zitten kan een hele verademing zijn en je helpen jouw resultaat te verwezenlijken.
Vanaf september gaat het LeiderschapsLab van start bij Ruimte voor Veranderen. Geïnspireerd door het wereldwijde U.Lab, waarin Otto Scharmer vanuit het Presencing Institute en MIT Boston changemakers met de Theory U leert werken. Het LeiderschapsLab biedt de plek om in interactie met anderen te werken aan je soft-skills en tegelijkertijd concrete stappen te maken in een project wat op dit moment aandacht van je vraagt en waar jij je mee verbonden voelt.
Doelbewust willen we als Ruimte voor Veranderen het Lab niet een ’training’ van een bepaalde duur laten zijn, maar het werkelijk tot een plek, een community, laten uitgroeien. Waar iedereen die hart heeft voor dit onderwerp elkaar kan ontmoeten, inspireren en samen kan leren, experimenteren en bouwen. Er zijn dagen waarop met collega-deelnemers fysiek in het Lab gewerkt en geoefend wordt, maar er is ook individuele coaching en mogelijkheid tot ontmoeten en ondersteuning in het virtuele (online) LeiderschapsLab. Voor steeds een periode van 3 maanden kan je kiezen om aan het LeiderschapsLab deel te nemen.
Lijkt het LeiderschapsLab je iets voor jou? Kijk hier voor meer informatie
Wil je eerst eens proeven of het iets voor je is? Doe dan mee aan het LeiderschapsLab-in-1-dag. Volgens deelnemers op zich al een zeer verrassende ervaring die veel inzichten en de eerste stappen van verandering brengt.
